Το σύνδρομο μηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης (Femoroacetabular Impringement ή FAI) είναι μια κλινική
οντότητα η οποία τα τελευταία 20 χρόνια έχει αναγνωριστεί ως συχνό αίτιο εμφάνισης πόνου στο ισχίο
σε νέους ανθρώπους καθώς και αίτιο πρώιμης οστεοαρθρίτιδας (μη δυσπλαστικό ισχίο).
Λίγα λόγια για την άρθρωση του ισχίου
Η άρθρωση του ισχίου ανήκει στις λεγόμενες αρθρώσεις σφαίρας-εσοχής. Σχηματίζεται από την κοτύλη
μια υπόκοιλη επιφάνεια σαν κύπελλο που ανήκει στην λεκάνη και το άνω μέρος του μηριαίου οστού
(κεφαλή) που είναι σφαιρική. Οι επιφάνειες των οστών μέσα στην άρθρωση επενδύονται από μια λεία
σταθερή ουσία, τον υαλοειδή αρθρικό χόνδρο η οποία επιτρέπει την ομαλή κίνηση των οστών μέσα
στην άρθρωση καθώς και την απορρόφηση των φορτίων που δέχεται ενώ η κοτύλη συμπληρώνεται
περιφερικά από ινοχόνδρινο ιστό που ονομάζεται επιχείλιος χόνδρος και ο οποίος συμβάλλει στην
σταθερότητα της άρθρωσης.
Τι είναι το σύνδρομο μηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης;
Το σύνδρομο μηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης εμφανίζεται όταν υπάρχει ανατομική ανωμαλία στην
άρθρωση του ισχίου. Η παραμόρφωση είναι μια οστική προσεκβολή η οποία καθιστά ανώμαλη την
επαφή (χαρακτηρίζεται ως πρόσκρουση) μεταξύ των 2 επιφανειών της άρθρωσης κατά την κίνηση. Η
επαναλαμβανομένη πρόσκρουση οδηγεί σε τραύμα στα μαλακά μόρια της άρθρωσης δηλ ρήξη στον
επιχείλιο χόνδρο, βλάβη στον αρθρικό χόνδρο που ακολουθoύνται από εμφάνιση πόνου και τελικά
πρώιμη οστεοαρθρίτιδα.
Οι ανώμαλες μορφολογίες του συνδρόμου ταξινομούνται σε 3 κατηγορίες :
Cam μορφολογία: Η οστική προσεκβολή εμφανίζεται στην κεφαλή του μηριαίου (όριο κεφαλής-
αυχένα) με αποτέλεσμα να χάνει την σφαιρικότητα της και να προσκρούει στο άνω έσω μέρος της
κοτύλης κυρίως κατά την κάμψη και έσω στροφή του ισχίου. Είναι συχνή σε νέους άνδρες με έντονη
δραστηριότητα.
Pincer μορφολογία: Η ανωμαλία εντοπίζεται στην κοτύλη με αποτέλεσμα να προκαλείται υπερκάλυψη
της κεφαλής του μηριαίου από αυτήν. Είναι συχνή σε δραστήριες γυναίκες μέσης ηλικίας.
Μεικτή: Η πιο συχνή μορφή, αφορά στην παρουσία και των 2 παραπάνω μορφολογιών μαζί.
Ποιά είναι τα αίτια του FAI;
Στην εμφάνιση του συνδρόμου μηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης συχνά δεν ανευρίσκεται συγκεκριμένο
αίτιο και χαρακτηρίζεται ως ιδιοπαθές. Ορισμένες αίτιες που έχουν αναγνωριστεί για τις μορφολογίες
cam και pincer είναι οι εξής:
- Γενετικοί παράγοντες
- Αναπτυξιακές διαταραχές ισχίου (πχ ραιβό ισχίο, δυσπλασία κοτύλης, μη σφαιροειδής κεφαλή
μηριαίου) - Παθήσεις παιδικής ηλικίας (νόσος Legg-Calve-Perthes, επιφυσιολίσθηση άνω μηριαίας
επίφυσης) - Συστηματική συμμετοχή σε υψηλής έντασης αθλήματα (ποδόσφαιρο, μπάσκετ) κατά την
εφηβεία όπου ο σκελετός βρίσκεται υπό ωρίμανση (cam μορφολογία) - Τραύμα
- Ιατρογενείς (πχ υπερδιόρθωση δυσπλαστικού ισχίου)
Ποιά είναι τα συμπτώματα του συνδρόμου;
Ο ασθενής συνήθως νεαρής ή μέσης ηλικίας παραπονιέται για πόνο στην περιοχή του ισχίου ο οποίος
μπορεί να ακτινοβολεί στην άνω μεριά του μηρού. Χαρακτηριστικά ο ασθενής για να υποδείξει την
εντόπιση του πόνου "αγκαλιάζει" με την άκρα χείρα το ισχίο σχηματίζοντας ένα C από την βουβωνική
περιοχή μέχρι τα πλάγια του ισχίου. Ο πόνος καθίσταται οξύς έπειτα από συγκεκριμένες κινήσεις όπως
μετά από βαθύ κάθισμα ή σε στροφή του ισχίου. Το εύρος κίνησης της άρθρωσης μπορεί να είναι
περιορισμένο κυρίως κατά την κάμψη και εσω στροφή ενώ αν συνυπάρχει και ρήξη του επιχείλιου
χόνδρου εμφανίζονται και μηχανικά συμπτώματα (κώλυμα της άρθρωσης).
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Έπειτα από την προσεκτική λήψη του ιστορικού ακόλουθη η κλινική εξέταση η όποια συμπεριλαμβάνει
την εκτίμηση του εύρους κίνησης του πάσχοντος ισχίου, τον έλεγχο της μυϊκής ισχύος και την
αξιολόγηση της βάδισης του ασθενούς. Στα πλαίσια της εξέτασης γίνονται διαφορές κλινικές
δοκιμασίες οι οποίες κατευθύνουν την διάγνωση προς το σύνδρομο· μια από τις συνηθέστερες είναι το
τεστ πρόσκρουσης (πρόσθιο, οπίσθιο). Σε αυτό ο γιατρός φέρει το γόνατο προς το στήθος του
ασθενούς και το στρέφει προς τα εσω προς τον αντίθετο ώμο (πρόσθιο τεστ πρόσκρουσης). Η
πρόκληση πόνου καθιστά θετική την δοκιμασία. Η διάγνωση επισφραγίζεται με απεικονιστικές
εξετάσεις:
Ακτινογραφία ισχίου: Αναδεικνύει τις οστικές ανωμαλίες της άρθρωσης και τυχόν αρθριτικές
αλλοιώσεις.
MRI (μαγνητική τομογραφία): Μπορεί να γίνει με ή χωρίς σκιαγραφικό για τον έλεγχο της κατάσταση
των μαλακών μορίων (επιχειλιος χόνδρος, αρθρικός χόνδρος)
Πώς αντιμετωπίζεται;
Η συντηρητική αντιμετώπιση στις ήπιες περιπτώσεις συνίσταται σε εκπαίδευση του ασθενούς (hip
school) σε ασφαλές εύρος κίνησης της άρθρωσης που δεν προκαλεί συμπτώματα, χρήση αναλγητικών
και φυσικοθεραπεία η οποία επικεντρώνεται στην ενδυνάμωση των μυών που στηρίζουν το ισχίο.
Η χειρουργική επέμβαση στοχεύει στην επιδιόρθωση των ανατομικών ανωμαλιών (cam, pincer) και
της βλάβης στα μαλακά μόρια (επιχειλιος χόνδρος, αρθρικός χόνδρος).Η επέμβαση σήμερα
διενεργείται αρθροσκοπικά με μικρές τομές και χρήση ειδικών εργαλείων και μικροσκοπικής κάμερας
που δείχνει την άρθρωση του ισχίου σε μόνιτορ. Γίνεται εκτομή της οστικής ανωμαλίας ή
οστεοπλαστική του μηριαίου (cam) ή/και κοτυλοπλαστική (pincer), η ρήξη του επιχείλιου χόνδρου
αντιμετωπίζεται με εκτομή ή συνηθέστερα με επιδιόρθωση και σε εστιακή βλάβη του αρθρικού
χόνδρου μπορεί να εφαρμοστεί η τεχνική μικροκαταγμάτων για διέγερση γένεσης νέου. Σε περίπτωση
εγκατεστημένης αρθρίτιδας η παραπάνω επέμβαση δεν αντιμετωπίζει τον πόνο οπότε και η θεραπεία
προσανατολίζεται στην αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας πχ ολική αρθροπλαστική ισχίου.
Πηγές
1.M. Hossain, J.G. Andrew,Current management of femoro-acetabular impingement,Current
Orthopaedics,Volume 22, Issue 4,2008,Pages 300-310,ISSN 0268-
0890,https://doi.org/10.1016/j.cuor.2008.07.011.(http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0
268089008001229)2.Pun S, Kumar D, Lane NE. Femoroacetabular impingement. Arthritis Rheumatol.
2015;67(1):17-27. doi:10.1002/art.38887
3.O'Rourke RJ, El Bitar Y. Femoroacetabular Impingement. [Updated 2019 Oct 11]. In: StatPearls
[Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2020 Jan-. Available from:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK547699/
4.Shaw C. Femoroacetabular Impingement Syndrome: A Cause of Hip Pain in Adolescents and Young
Adults [published correction appears in Mo Med. 2017 Sep-Oct;114(5):352]. Mo Med. 2017;114(4):299-
302.
5.https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/femoroacetabular-impingement
