Αχίλλειος τενοντίτις
Πρόκειται για έναν από τους συχνότερους τραυματισμούς του άκρου ποδός που οφείλονται σε
υπερχρήση (oversuse). Ο αχίλλειος τένοντας είναι ο πιο δυνατός τένοντας του σώματος , συνδέει τους
μυς της γάμπας (υποκνημίδιο, δικέφαλο γαστροκνήμιο) με την πτέρνα και είναι απαραίτητος για την
βάδιση και το τρέξιμο. Επαναλαμβανόμενοι μικροτραυματισμοί τους οποίους ο τένοντας αποτυγχάνει
να επουλώσει προκαλούν την αχίλλειο τενοντίτιδα ή ορθότερα αχίλλειο τενοντοπάθεια καθώς οι
αλλαγές που παρατηρούνται στον τένοντα δεν είναι φλεγμονώδεις αλλά κυρίως εκφυλιστικές. Η
εμφάνιση της πάθησης είναι συχνή σε αθλητές (ερασιτέχνες, επαγγελματίες) και κυρίως σε δρομείς.
Ταξινόμηση τεντοντίτιδας
Η τενοντίτιδα κατατάσσεται σε 2 κατηγορίες ανάλογα με την θέση της βλάβης.
1. Μη καταφυτική τενοντίτιδα: Η βλάβη εντοπίζεται 2-6 εκ περιφερικότερα της κατάφυσης του
αχίλλειου τένοντα στην πτέρνα. Οι ίνες έχουν υποστεί μικρορήξεις, είναι εκφυλισμένες και
εμφανίζονται διογκωμένες.
2. Καταφυτική τενοντίτιδα: Η βλάβη εντοπίζεται στην περιοχή κατάφυσης του αχιλλείου στο
κατώτερο μέρος της πτέρνας. Ο τένοντας εμφανίζει επασβεστώσεις. Μπορεί να συνοδεύεται
από μια οστική διόγκωση που ονομάζεται εξόστωση Haglund η οποία με ένα στενό παπούτσι
μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό του τένοντα και του ορογόνου θυλάκου της περιοχής.
Ποιά είναι τα αίτια εμφάνισης της πάθησης;
Οι παράγοντες που συμβάλλουν στο επαναλαμβανόμενο stress στον τένοντα χωρίζονται σε ενδογενείς
και εξωγενείς:
Ενδογενείς παράγοντες:
- Ηλικία
- Παχυσαρκία
- Ανατομικές και εμβιομηχανικές ιδιαιτερότητες του ποδιού: Σφικτοί μυς της γαστροκνημίας (μυς
γάμπας),υπερβολικός πρηνισμός ποδιού, υψηλή ποδική καμάρα - Νοσήματα: Αρθροπάθειες, διαβήτης, υπέρταση
Εξωγενείς παράγοντες:
- Αθλήματα που απαιτούν εκτεταμένη και επαναλαμβανόμενη φόρτιση του ποδιού
- Απότομη αύξηση της έντασης ή του όγκου της άσκησης
- Προπόνηση σε σκληρές επιφάνειες, σε ανηφορικές επιφάνειες
- Ακατάλληλα υποδήματα που δεν προσφέρουν επαρκή στήριξη
- Λήψη φαρμάκων: Κορτικοστεροειδή, φθοριοκινολόνες (κατηγορία αντιβιοτικών)
Ποιά είναι τα συμπτώματα της τενοντίτιδας;
Ο ασθενής περιγράφει πόνο κατά μήκος του τένοντα και δυσκαμψία κατά την πρωινή έγερση ή μετά
από περίοδο ακινησίας. Πόνος εμφανίζεται επίσης μετά το πέρας των δραστηριοτήτων του ασθενούς ή
μετά από άσκηση. Ο τένοντας είναι πεπαχυσμένος, υπάρχει οίδημα το οποίο είναι ιδιαίτερα εμφανές
το βράδυ και σε ορισμένες περιπτώσεις παρατηρείται μια οστική διόγκωση στο οπίσθιο άνω μέρος της
πτέρνας (εξόστωση Haglund).
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση γίνεται συνήθως με την λήψη ιστορικού και την κλινική εξέταση. Η ακτινογραφία δεν
απεικονίζει τον τένοντα μπορεί όμως να αναδείξει τις επασβεστώσεις σε αυτόν, την εξόστωση Haglund
αν υπάρχει καθώς και κάποια παθολογία των οστών που μπορεί να μιμείται την τενοντίτιδα. Ο
υπέρηχος ή η μαγνητική τομογραφία αποτελούν εξετάσεις εκλογής για την εκτίμηση της πάθησης
καθώς μπορούν να δείξουν το πάχος του τένοντα.
Πώς θεραπεύεται;
Η συντηρητική θεραπεία προσφέρει ανακούφιση από τον πόνο χρειάζεται όμως επιμονή στην
εφαρμογή της καθώς η συμπτωματολογία ειδικά σε περιπτώσεις καθυστερημένης προσέλευσης στον
γιατρό μπορεί να υφεθεί μετά από μήνες.Τα μέσα που χρησιμοποιούνται είναι τα εξής:
- Προσωρινή ακινητοποίηση και χρήση ΜΣΑΦ (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη) για βραχύ
χρονικό διάστημα κατά την οξεία φάση του πόνου - Τροποποίηση συνηθειών του ασθενούς : Συνίσταται αποφυγή δραστηριοτήτων που επιτείνουν
τα συμπτώματα. Ο ασθενής ενθαρρύνεται να κάνει ασκήσεις που δεν προκαλούν έντονη
φόρτιση του ποδιού (ποδήλατο, κολύμβηση) - Χρήση υποδημάτων από μαλακό υλικό ή χρήση ορθωτικού στην πτέρνα εμποδίζουν τον
ερεθισμό του αχίλλειου στην καταφυτική τενοντίτιδα - Παγοθεραπεία
- Έκκεντρες ασκήσεις ενδυνάμωσης του αχιλλείου δίδουν πολύ καλά αποτελέσματα στην ύφεση
του πόνου κυρίως στην μη καταφυτική τενοντίτιδα. Πρέπει να γίνονται αρχικά υπό την
καθοδήγηση ειδικού για να μην υπάρξει τραυματισμός - Φυσικοθεραπεία
- Έγχυση κορτιζόνης: Μόνο σε περίπτωση θυλακίτιδας στην καταφυτική τενοντίτιδα. Συνήθως
δεν συνίσταται καθώς μπορεί να προκαλέσει ρήξη του τένοντα - Κρουστικοί υπέρηχοι (ΕSW): Πρόκειται για μια μη επεμβατική μέθοδο στην όποια
χρησιμοποιούνται υψηλής ενέργειας κύματα τα οποία ευνοούν την επούλωση του ιστού και
προκαλούν ύφεση του πόνου - Έγχυση PLP (πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια): Η έγχυση του πλάσματος στη θέση της βλάβης
διεγείρει την επουλωτική διεργασία του τένοντα γιατί είναι πλούσιο σε αυξητικούς
παράγοντες. Το πλάσμα λαμβάνεται εύκολα από το αίμα του ασθενούς με μια μικρή
επεξεργασία (φυγοκέντρηση).
Χειρουργική επέμβαση γίνεται στο 10-30% των ασθενών στους οποίους όταν η συντηρητική θεραπεία
δεν προσέφερε ικανοποιητικά αποτελέσματα (τουλάχιστον για 4 μήνες στην μη καταφυτική τενοντίτιδα
και 3-6 μήνες στην καταφυτική). Οι επεμβάσεις που γίνονται είναι οι εξής:
- Καθαρισμός και επιδιόρθωση του τένοντα
Γίνεται απομάκρυνση των κατεστραμμένων τμημάτων του τένοντα. Στην περίπτωση της καταφυτικής
τενοντίτιδας αφαιρούνται οι επασβεστώσεις, ο ορογόνος θύλακος και η εξόστωση Haglund αν υπάρχει.
Η επιλογή του αν θα γίνει συρραφή ή ανακατασκευή του τένοντα εξαρτάται από το ποσοστό του
υγιούς τένοντα που απομένει. Αν είναι κάτω από 50% ο τένοντας θεωρείται ανεπαρκής και μπορεί να
υποστεί ρήξη γι’αυτό χρησιμοποιείται μόσχευμα (τένοντας από το μεγάλο δάκτυλο) για την ενίσχυσή
του. Η επέμβαση αυτή γίνεται ανοιχτά ενώ τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο
τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας . - Επιμήκυνση γαστροκνημίου Γίνεται σε περίπτωση που οι μυς της γάμπας παραμένουν σφικτοί ακόμα και μετά τις διατατικές ασκήσεις αυξάνοντας την τάση στον τένοντα.
Ο χρόνος ανάρρωσης σχετίζεται με το μέγεθος της βλάβης στον τένοντα και μπορεί να διαρκέσει αρκετούς μήνες. Η φυσικοθεραπεία παίζει σημαντικό ρόλο σε αυτήν τη φάση.
Πηγές
- Jae Hoon Ahn, Chi-Young Ahn, Chu-Hwan Byun, Yoon-Chung Kim,Operative Treatment of Haglund
Syndrome With Central Achilles Tendon-Splitting Approach,The Journal of Foot and Ankle
Surgery,Volume 54, Issue 6,2015,Pages 1053-1056,ISSN 1067-
2516,https://doi.org/10.1053/j.jfas.2015.05.002.(http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S10
67251615001933) - Charles L. Myerson, Yoshiharu Shimozono, John G. Kennedy,Haglund’s Deformity and Chronic Achilles
Tendonitis,Operative Techniques in Orthopaedics,Volume 28, Issue 2,2018,Pages 104-109,ISSN 1048-
6666,https://doi.org/10.1053/j.oto.2018.02.006.(http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S10
48666618300211) - A.C. Peek, F. Malagelada, C.I.M. Clark,The Achilles tendon,Orthopaedics and Trauma,Volume 30, Issue
1,2016,Pages 1-7,ISSN 1877-
1327,https://doi.org/10.1016/j.mporth.2016.02.007.(http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/
S1877132716000087) - Li HY, Hua YH. Achilles Tendinopathy: Current Concepts about the Basic Science and Clinical
Treatments. Biomed Res Int. 2016;2016:6492597. doi:10.1155/2016/6492597 - Pearce CJ, Tan A. Non-insertional Achilles tendinopathy. EFORT Open Rev 2016;1:383-390. DOI:
10.1302/2058-5241.1.160024. - Medina Pabón MA, Naqvi U. Achilles Tendonitis. [Updated 2020 Jan 20]. In: StatPearls [Internet].
Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2020 Jan-. Available from:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538149/ - https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/achilles-tendinitis/
