Η ρήξη μηνίσκου είναι μία από τις πιο συχνές κακώσεις του γόνατος. Είναι συνήθως οξεία τραυματική σε νέους ανθρώπους με έντονη δραστηριότητα (πχ αθλητές σε ομαδικά αθλήματα) αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε μεγαλύτερες ηλικίες λόγω εκφύλισής του (δηλ. φθοράς του). Συχνά συνοδεύεται και από άλλες κακώσεις όπως η ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου.
Αιτίες
Η ρήξη μηνίσκου είναι μια συνηθισμένη ζημιά στο γόνατο, και μπορεί να προκληθεί από διάφορους λόγους, συμπεριλαμβανομένων των εξής:
- Τραυματισμός: Οι περισσότερες ρήξεις μηνίσκου συμβαίνουν κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων ή ατυχημάτων που περιλαμβάνουν ξαφνικές αλλαγές κατεύθυνσης ή πτώσεις.
- Φυσιολογική φθορά: Ο μηνίσκος του γονάτου υφίσταται φθορά κατά τη διάρκεια της ζωής και μπορεί να υποστεί ρήξη από μόνος του, κυρίως σε άτομα άνω των 40 ετών.
- Υπερβολικό άγχος: Οι αθλητές ή οι άνθρωποι που απαιτούν από τα γόνατά τους να επιδεικνύουν συνεχή κίνηση και πίεση, όπως οι αθλούμενοι των αθλημάτων του σκι, του ποδοσφαίρου και του τένις, είναι επίσης επιρρεπείς σε ρήξεις μηνίσκου.
- Υποκείμενες παθήσεις: Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι άνθρωποι που υποφέρουν από παθήσεις, όπως οι διαταραχές του κολλαγόνου, μπορεί να είναι πιο επιρρεπείς σε ρήξεις μηνίσκου.
Συμπτώματα της Ρήξης Μηνίσκου
- Πόνος: Είναι εντοπισμένος στην έσω ή έξω μεριά του γόνατος (ανάλογα με το ποιος μηνίσκος έχει τραυματιστεί). Τη στιγμή της κάκωσης είναι οξύς αλλά γενικά η έντασή του είναι μέτρια και επιτείνεται με τη δραστηριότητα (πχ σε βαθύ κάθισμα)
- Οίδημα, συλλογή δηλαδή υγρού μετά από 24-48 ώρες από τον τραυματισμό
- Αδυναμία πλήρους έκτασης του γόνατος
- Αίσθημα κωλύματος (block) κατά την κίνηση
- Αίσθημα υποχώρησης του γόνατος (ο ασθενής νιώθει πως δεν τον βαστάει)
Διάγνωση
Η διάγνωση της ρήξης μηνίσκου απαιτεί μια σειρά εξετάσεων και επιβεβαίωση από έναν ιατρό. Οι παρακάτω μέθοδοι χρησιμοποιούνται συνήθως για τη διάγνωση της ρήξης μηνίσκου:
- Έλεγχος του γονάτου: Ο ιατρός ελέγχει το γόνατο του ασθενούς για πόνο, πρήξιμο, περιορισμό της κίνησης και άλλα συμπτώματα.
- Ακτινογραφία: Η ακτινογραφία μπορεί να βοηθήσει στην αποκλειστική διάγνωση της ρήξης μηνίσκου, καθώς επιτρέπει στον ιατρό να εξετάσει την κατάσταση του γονάτου στο επίπεδο των οστών και των αρθρώσεων.
- Μαγνητική τομογραφία (MRI): Η MRI είναι μια μη επεμβατική μέθοδος που βοηθά στην εύρεση μιας ρήξης μηνίσκου. Παρέχει λεπτομερή πληροφορία σχετικά με τον τύπο, τη θέση και το μέγεθος της ρήξης.
Αξιολογείται το ιστορικό και η κλινική εξέταση του ασθενούς η οποία περιλαμβάνει ειδικές για την πάθηση δοκιμασίες (Mc Murray, Appley). Απεικονιστικά η εξέταση εκλογής είναι η μαγνητική τομογραφία που δείχνει την ρήξη και ενδεχόμενο τραύμα σε παρακείμενους ιστούς ενώ η ακτινογραφία μπορεί να αναδείξει κάποια παθολογία των οστών (πχ ένα κάταγμα).
Πώς γίνεται η επιλογή της θεραπείας από τον γιατρό;
Το θεραπευτικό πλάνο επιλέγεται λαμβάνοντας υπόψιν πολλούς παράγοντες: Το είδος της ρήξης, το μέγεθος και την εντόπισή της, την ηλικία του ασθενούς, το πόσο δραστήριος είναι και αν συνυπάρχουν άλλοι τραυματισμοί στη περιοχή. Ένας οξύς τραυματισμός ή μια εκφυλιστική ρήξη αντιμετωπίζονται αρχικά συντηρητικά. Η συντηρητική προσέγγιση συνοψίζεται στο ακρωνύμιο RICE (Rest Ice Compress Elevate):
- Ξεκούραση του μέλους με μείωση της φόρτισης του
- Παγοθεραπεία
- Ελαστική επίδεσητου γόνατος
- Ανύψωση του ποδιού πάνω από το ύψος της καρδιας κατά την κατάκλιση για να μειωθεί το οίδημα
ΜΣΑΦ (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη) χρησιμοποιούνται για την διαχείριση του πόνου.
Χειρουργική θεραπεία
Ο χρυσός κανόνας στην χειρουργική του μηνίσκου είναι η διάσωσή του και όπου αυτή δεν είναι δυνατή η αντικατάστασή του καθώς έχει αποδειχθεί πως η απώλειά του οδηγεί σε οστεοαρθρίτιδα σε νεαρή ηλικία. Οι επεμβάσεις γίνονται αρθροσκοπικά. Πρόκειται για μια τεχνική στην οποία μέσω μικρών τόμων γίνεται εισαγωγή ειδικών εργαλείων και μιας μικροσκοπικής κάμερας που δείχνει την άρθρωση σε μόνιτορ. Η ελάχιστα αυτή επεμβατική προσέγγιση έχει το πλεονέκτημα του λιγότερου μετεγχειρητικού πόνου και της ταχύτερης ανάρρωσης του ασθενούς.
Οι χειρουργικές επιλογές είναι οι εξής:
- Συρραφή της ρήξης: Αφορά ρήξεις συγκεκριμένου τύπου και εντόπισης πχ μια μικρή ρήξη σε περιφερικό τμήμα του μηνίσκου που έχει καλή αιμάτωση και άρα μπορεί να επουλωθεί.
- Μερική μηνισκεκτομή και αποκατάσταση: Αφαιρείται το κατεστραμμένο τμήμα του μηνίσκου και αντικαθίσταται με συρραφή από ένα συνθετικό, πορώδες εμφύτευμα (από κολλαγόνο ή πολυμερές πολυουρεθανίου) το οποίο χρησιμεύει ως ικρίωμα για αναγέννηση νέου ιστού από κύτταρα του ίδιου του οργανισμού που θα λειτουργήσει σαν τον μηνίσκο. Το συνθετικό υλικό απορροφάται από τον οργανισμό.
- Μεταμόσχευση μηνίσκου (ΜΑΤ): Σε περιπτώσεις που επιβάλλεται η ολική ή σχεδόν ολική εκτομή του μηνίσκου μπορεί να γίνει μεταμόσχευση από δότη. Είναι μια διαδικασία που γίνεται με αυστηρά κριτήρια για τον πάσχοντα (ανάμεσα σε άλλα ηλικία <50-55, μη διαχειρίσιμος πόνος, σταθερή άρθρωση, όχι προχωρημένη αρθρίτιδα) και το μόσχευμα πρέπει να έχει το κατάλληλο μέγεθος και να υφίσταται συγκεκριμένη επεξεργασία (διατήρηση και αποστείρωση).
Μετεγχειρητική ανάρρωση
Μετεγχειρητικά συνίσταται η επιβοήθηση της βάδισης με κάποιο υποστηρικτικό μέσο εκτός από την επέμβαση συρραφής η οποία απαιτεί νάρθηκα πλήρους ακινητοποίησης για 4 εβδομάδες για να επιτευχθεί η επούλωση του μηνίσκου. Φυσικοθεραπεία συστήνεται για διατήρηση τους εύρους κινήσεων της άρθρωσης και ενδυνάμωση.
Πηγές:
- https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/meniscus-tears/
- Pereira H, Fatih Cengiz I, Gomes S, et al. Meniscal allograft transplants and new scaffolding techniques. EFORT Open Rev. 2019;4(6):279‐295. Published 2019 Jun 3. doi:10.1302/2058-5241.4.180103
- Vaquero J, Forriol F. Meniscus tear surgery and meniscus replacement. Muscles Ligaments Tendons J. 2016;6(1):71‐89. Published 2016 May 19. doi:10.11138/mltj/2016.6.1.071
- Doral MN, Bilge O, Huri G, Turhan E, Verdonk R. Modern treatment of meniscal tears. EFORT Open Rev. 2018;3(5):260‐268. Published 2018 May 21. doi:10.1302/2058-5241.3.170067
- Βιβλίο: Ορθοπαιδική χειρουργική Ιωάννης Πουρνάρας
