Πρόκειται για μια πάθηση κατά την όποια τα πέλματα των νεογνών στρέφονται προς τα έσω. Είναι μια
απο τις συχνότερες συγγενείς (από την γέννηση) παραμορφώσεις καθώς παρατηρείται σε 1/1000
γεννήσεις, τα αγόρια επηρεάζονται συχνότερα από τα κορίτσια (2.5:1) ενώ στις μισές περιπτώσεις
εμφανίζεται και στα δυο πόδια.
Ταξινόμηση
Η ραιβοϊπποποδία χωρίζεται σε 2 κατηγορίες, στην ιδιοπαθή κατά την οποία εμφανίζεται μόνη της η
παραμόρφωση και στην ραιβοϊπποποδία που εμφανίζεται στα πλαίσια συνδρόμων ή με νευρομυικές
παθήσεις όπως η μυελομηνιγγοκήλη και η αρθρογρύπωση. Στην τελευταία κατηγορία η θεραπεία είναι
πιο περίπλοκη και μακροχρόνια.
Ποιά είναι τα χαρακτηριστικά της ραιβοϊπποποδίας;
Η παθογένεια της ραιβοϊπποποδίας περιλαμβάνει οστικές ανωμαλίες σε συνδυασμό με ρικνώσεις
μαλακών μορίων στην έσω πλευρά του ποδιού. Το αποτέλεσμα είναι το πόδι του νεογνού να
παρουσιάζει την εικόνα «φασολιού» που δημιουργείται από κλίση της πτέρνας προς τα έσω
(ραιβότητα), προσαγωγή και υπτιασμό του μπροστινού μέρους του ποδιού και πελματιαία κάμψη του
(ιπποποδία). Το επηρεαζόμενο πόδι είναι συνήθως ελαφρώς κοντύτερο από το φυσιολογικό και η
γάμπα λεπτότερη λόγω υποπλασίας των μυών της περιοχής. Η ίδια η παραμόρφωση δεν είναι
επώδυνη, πρέπει όμως να διορθωθεί καθώς το παιδί σε μεγαλύτερη ηλικία αναγκάζεται σε επώδυνη
βάδιση στις μύτες ή στα πλάγια των ποδιών με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη λειτουργικότητα των
ποδιών και το δέρμα (δημιουργία πληγών, κάλων κα).
Ποιά είναι τα αίτια εμφάνισης της;
Η εμφάνιση της ραιβοϊπποποδιας οφείλεται σε έναν συνδυασμό κληρονομικών και περιβαλλοντικών
παραγόντων. Η ισχυρή γενετική αιτιολογία της αποδεικνύεται από το μεγάλο ποσοστό ταυτόχρονης
εμφάνισης σε μονοζυγωτικους διδύμους (33%) και στο ότι 25% των περιπτώσεων η εμφάνισή της είναι
οικογενής. Επιπλέον μεγάλες διαφορές στην συχνότητα παρατηρούνται από πληθυσμό σε πληθυσμό
πχ στους Μαορι η εμφάνιση υπολογίζεται σε 7/1000 γεννήσεις ενώ στους Κινέζους μόλις σε 0.3/1000.
Στους περιβαλλοντικούς παράγοντες που έχουν ενοχοποιηθεί περιλαμβάνονται η ύπαρξη
ολιγοϋδραμνίου, το κάπνισμα και οι ενδομήτριες λοιμώξεις.
Πότε γίνεται η διάγνωση;
Η παραμόρφωση είναι εμφανής από τη γέννηση, η ανίχνευση όμως του προβλήματος μπορεί να γίνει
ενδομήτρια κατά την 18η – 20η εβδομάδα κύησης σε προγραμματισμένο έλεγχο με υπερηχογράφημα
της εγκύου. Αυτό διευκολύνει τους γονείς σε συνεννόηση με τον γιατρό να προγραμματίσουν την
θεραπεία από την αρχή της γέννησης.
Πώς διορθώνεται;
Η διόρθωση της ραιβοϊππποποδίας γίνεται με συντηρητικές μεθόδους που προσφέρουν πολύ καλά
μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Η πιο δημοφιλής τεχνική που χρησιμοποιείται είναι η μέθοδος
Ponseti. Η θεραπεία ξεκινά από τις πρώτες εβδομάδες γέννησης του παιδιού (αν και η μέθοδος έχει
εφαρμοστεί με επιτυχία και σε μεγαλύτερες ηλικίες με παραμελημένη παραμόρφωση) και συνιστάται
από έναν συνδυασμό ήπιων χειρισμών που φέρουν το πόδι στον σωστό άξονα και εφαρμογή γύψου σε
όλο το πόδι (μηρο-κνημο-ποδικο) ώστε να διατηρηθεί η διόρθωση.Η διαδικασία αυτή συμβαίνει κάθε 5
μέρες ή εβδομαδιαίως για περίπου 6 έως 8 εβδομάδες. Ακολουθεί μια μικρή επέμβαση επιμήκυνσης
(ανοιχτά ή διαδερμικά) στον αχίλλειο τένοντα (τενοντοτομή) η οποία διορθώνει τυχούσα εμμένουσα
πελματιαία κάμψη του ποδιού. Τέλος ακολουθεί μια περίοδος εφαρμογής νάρθηκα για αποφυγή
επανεμφάνισης της παραμόρφωσης. Η περίοδος αυτή διαρκεί μερικά χρόνια με τον νάρθηκα να
εφαρμόζεται κυρίως τις νυχτερινές ώρες. Η μέθοδος Ponseti έχει πολύ μεγάλο ποσοστό επιτυχίας
απαιτεί όμως εκπαίδευση της οικογενείας και πολύ καλή συμμόρφωση στην εφαρμογή γύψων ή
ναρθήκων για να μην υπάρξει υποτροπή.
Στο μικρό ποσοστό στο οποίο δεν θα διορθωθεί η παραμόρφωση με συντηρητικά μέσα ή θα
υποτροπιάσει συστήνεται χειρουργική επέμβαση. Γίνεται συνήθως συνδυασμός επεμβάσεων στα
μαλακά μόρια (απελευθερώσεις συνδέσμων, μεταφορές, επιμηκύνσεις ή διατομές τενόντων) και στα
οστά (οστεοτομίες) για να διορθωθεί ο άξονας του ποδιού.
Θα αντιμετωπίσει πρόβλημα στη βάδιση το παιδί στην ενήλικο ζωή του;
Το επηρεαζόμενο μέλος μετά την διόρθωση ειναι ελαφρώς λιγότερο κινητό σε σχέση με το υγιές και το
παιδί μπορεί να παραπονιέται πως κουράζεται ευκολότερα απο τα άλλα παιδιά καθώς οι μυες της
γάμπας του είναι υποπλαστικοί. Το μικρότερο μέγεθος ποδιού σε σχέση με το άλλο πόδι (1-1.5εκ) με το
κατάλληλο παπούτσι δεν επηρεάζει το παιδί.
Πηγές:
1. Dobbs, Matthew, B.1,2,a; Gurnett, Christina, A.1,3 Update on Clubfoot: Etiology and Treatment,
Clinical Orthopaedics and Related Research: May 2009 – Volume 467 – Issue 5 – p 1146-1153 doi:
10.1007/s11999-009-0734-9
2.O'Shea RM, Sabatini CS. What is new in idiopathic clubfoot?. Curr Rev Musculoskelet Med.
2016;9(4):470‐477. doi:10.1007/s12178-016-9375-2
3.https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/clubfoot/
4.F. Bergerault, J. Fournier, C. Bonnard,Idiopathic congenital clubfoot: Initial treatment,Orthopaedics &
Traumatology: Surgery & Research,Volume 99, Issue 1, Supplement,2013, Pages S150-S159,ISSN 1877-
0568,https://doi.org/10.1016/j.otsr.2012.11.001.( http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S18
77056812002733 )
5.Anand A, Sala DA. Clubfoot: etiology and treatment. Indian J Orthop. 2008;42(1):22‐28.
doi:10.4103/0019-5413.38576
