Επιδημιολογία
Ποιους επηρεάζουν οι παθήσεις των ποδιων;
Οι παθήσεις των ποδιών δεν κάνουν διακρίσεις. Από την εμφάνιση μιας συγγενούς παραμόρφωσης στην νεογνική ηλικία μέχρι και την αρθρίτιδα σε μεγαλύτερη ηλικία οι παθήσεις των ποδιών μπορούν να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία και στα 2 φύλα και αποτελούν ένα πολύ συχνό πρόβλημα που καλούνται οι ορθοπεδικοί να αντιμετωπίσουν.
Γιατί είναι τόσο συχνές οι παθήσεις των ποδιων;
Τα πόδια μας είναι η βάση του σώματος μας γι’αυτό και η φύση έχει προνοήσει για την σταθερότητα και την αντοχή τους. Παρόλα αυτά δεν είναι άτρωτα. Η ταλαιπωρία στην οποία τα υποβάλλουμε καθημερινά είναι τεράστια. Εχει υπολογιστεί πως ο συνολικος αριθμός των βημάτων που θα κάνει ο μέσος άνθρωπος στην ζωή του αντιστοιχει αδρά στον γύρο του κόσμου επι 6 φορες. Αυξημένο βάρος, εργασίες που απαιτούν πολύωρη ορθοστασία, έντονες αθλητικές δραστηριότητες ακόμα και συστηματικές παθήσεις όπως ο διαβήτης επηρεάζουν σημαντικά την υγεία του ποδιού. Τα υποδηματα είναι επισης είναι ενας πολυ σημαντικός παραγοντας που συχνά υποεκτιμάται απο τον ασθενή. Παπούτσια λάθους μεγέθους (συχνό φαινόμενο στους ηλικιωμένους), κακης κατασκευής που δεν προσφερουν επαρκή στήριξη, σκληρά ή με πολύ ψηλό τακούνι οσο κι αν μας αρεσουν αισθητικά συμβάλλουν στη δημιουργία και επιδείνωση πολλών προβλημάτων στα ποδια όπως για παραδειγμα συμβαίνει στις παραμορφώσεις των δακτυλων. Ακόμα και πολλά “ορθοπαιδικά” παπούτσια που διαφημίζονται ως πανάκεια για τον πόνο στα πόδια αν δεν ελεγχθούν απο εναν ειδικό μπορεί οχι μόνο να μην προσφέρουν βοήθεια αλλά και να επιδεινώσουν ένα πρόβλημα.
Ανάγκη για εξειδίκευση
Γιατί να απευθυνθώ σε εξειδικευμένο ορθοπαιδικό χειρουργό;
Διανύουμε μια εποχή στην οποία οι εξελίξεις στην ιατρική τρέχουν με αλματώδεις ρυθμούς. Μέρα με την μέρα προστίθεται νέα γνώση και εφαρμόζονται ολοένα και πρωτοπόρες τεχνικές. Η ανάγκη για την διαχείριση του όγκου των πληροφοριών και της εφαρμογής τους για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των διαφόρων παθήσεων οδήγησε τον τομέα της χειρουργικής (και όχι μονο βέβαια) στην εξειδίκευση πρακτικά σε όλα τα μέρη του σώματος. Ο εξειδικευμένος χειρουργός του άκρου ποδός έχει τη δυνατότητα εντρυφήσει στην παθολογία των διαφόρων παθήσεων που παρουσιάζονται στο πόδι όπως και σε πληθώρα επεμβάσεων που υπάρχουν για την κάθε μια. Για το κότσι για παράδειγμα, μια πολύ συχνή παραμόρφωση έχουν περιγράφει πάνω από 150 επεμβάσεις! Ο εξειδικευμένος χειρουργός είναι σε θέση να επιλέγει την βέλτιστη χειρουργική τεχνική (όταν υπάρχουν ενδείξεις για επέμβαση) εξατομικευμένα για κάθε ασθενή ούτως ώστε η αντιμετώπιση του προβλήματος να είναι αποτελεσματική και κυρίως οριστική.
Η χειρουργική του άκρου ποδός στο εξωτερικό είναι μια υποειδίκευση που ανθεί. Δυστυχώς στην Ελλάδα παρά τις αυξημένες ανάγκες οι ορθοπαιδικοί που είναι εξειδικευμένοι στην χειρουργική του άκρου ποδός και μάλιστα με πρακτική (hands on) εμπειρία είναι λίγοι. Στην κλινική μας υπεύθυνος για την χειρουργική των παθήσεων του άκρου ποδός είναι ο Δρ Βασίλειος Οικονομούλας ο οποίος διετέλεσε χρόνια επιμελητής και υπεύθυνος για τις παραμορφώσεις των κάτω άκρων σε ένα από τα μεγαλύτερα και εξειδικευμένα κέντρα της Γερμανίας.
Διάγνωση
Έχω δει να διαφημίζεται πως το πελματογράφημα μπορεί να δώσει λύση στα προβλήματα των ποδιών. Αληθεύει;
Το πελματογράφημα είναι μια εξέταση που δίνει πληροφορίες για την κατανομή των φορτίων που δέχονται τα πόδια. Έπειτα από την μελέτη αυτών των πληροφοριών από εξειδικευμένο προσωπικό μπορεί να υπάρξει η σύσταση για χρήση ειδικών ορθωτικών πελμάτων. Πρόκειται ουσιαστικά για μια εξέταση από τις πολλές που έχει στην διάθεσή του ο ορθοπαιδικος για την αξιολόγηση μιας πάθησης, δεν θέτει διάγνωση και δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον πλήρη έλεγχο (λήψη ιστορικού,κλινική εξέταση,παρακλινικές εξετάσεις) που είναι απαραίτητος για σωστή διάγνωση και θεραπεία των παθήσεων του ποδιού.
Θεραπεία
Μπορώ να αποφύγω το χειρουργείο;
Ασφαλώς. Στην πρώτη γραμμή αντιμετώπισης των παθήσεων του ποδιού βρίσκεται πάντα η συντηρητική θεραπεία. Ο εξειδικευμένος χειρουργός έχει στην διάθεση του μια πληθώρα συντηρητικών μέσων οι οποίες υπό την καθοδήγηση του και με την συμμόρφωση του ασθενούς μπορεί να φέρουν εξαιρετικά αποτελέσματα σε μεγάλη μερίδα ασθενών. Κλειδί αποτελεί η καλή συνεργασία μεταξύ γιατρού ασθενούς και η ενημέρωση του τελευταίου πως η διαδικασία μπορεί να είναι χρονοβόρα για να είναι επιτυχής. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η λεγόμενη άκανθα της πτέρνας (πελματιαία απονευρωσίτιδα) στην οποία η συντηρητική αντιμετώπιση είναι αποτελεσματική στο 95% των ασθενών εάν εφαρμοστεί σωστά και με υπομονή. Χειρουργική επέμβαση προτείνεται όταν δεν υπάρχει ανταπόκριση στην συντηρητική θεραπεία και τα συμπτώματα επιμένουν δυσχεραίνοντας τη ζωή του ασθενούς. Είναι σημαντικό να τονιστεί πως σύμφωνα με όλες τις επίσημες κατευθυντήριες οδηγίες επεμβάσεις στο πόδι για αισθητικούς μόνο λόγους δεν συστήνονται καθώς έχει αποδειχθεί πως μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα σε ένα προηγουμένως ασυμπτωματικό πόδι.
Τι είδους επεμβάσεις γίνονται και πώς;
Οι παθήσεις των ποδιών μπορεί να είναι κοινές ο κάθε ασθενής όμως είναι διαφορετικός. Αυτό σε συνδυασμό με την πολυπλοκότητα του ποδιού οδήγησε στην δημιουργία πολλών τεχνικών για την αντιμετώπιση των προβλημάτων τους . Σε γενικές γραμμές οι παθήσεις των ποδιών είναι αποτέλεσμα ανισορροπίας μεταξύ των στοιχείων του ποδιού – για παράδειγμα οστά παρεκκλίνουν από την φυσιολογική θέση τους,σύνδεσμοι χαλαρώνουν ή τένοντες υπερλειτουργούν. Οι κύριοι άξονες στους οποίους κινείται λοιπόν η χειρουργική του άκρου ποδός περιλαμβάνει παρεμβάσεις στα οστά (οστεοτομίες) συχνά σε συνδυασμό με επεμβάσεις στα λεγόμενα μαλακά μόρια (πχ σύνδεσμοι). Η επιλογή της επέμβασης γίνεται έπειτα από αξιολόγηση πολλών παραγόντων και εκτενούς συζήτησης με τον ασθενή. Η αναισθησία που χορηγείται στον ασθενή είναι γενική ή τις περισσότερες φορές περιοχική, αφορά δηλαδη μόνο στο κάτω άκρο με τον ασθενή ξύπνιο χωρίς να νιώθει απο ενα σημείο και μετά στο ποδι.
Τι είναι οι τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας και τι ισχύει γι’αυτές στην χειρουργική του άκρου ποδός;
Οι τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας (ενδοσκοπικές,διαδερμικές) είναι χειρουργικές τεχνικές στις οποίες η διόρθωση του προβλήματος γίνεται μέσω μικρών τομών με αποτέλεσμα ο μετεγχειρητικός πόνος να είναι μικρότερος και ο χρόνος ανάρρωσης ταχύτερος σε σχέση με τις πνοικτές επεμβάσεις. Αυτές οι τεχνικές χρησιμοποιούνται εδώ και χρόνια σε διάφορα μέρη του σώματος με μεγάλη επιτυχία, στο άκρο πόδι όμως δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα που να υποστηρίζουν την υπεροχή τους σε σχέση με την ανοιχτή μέθοδο παρά μόνο σε ορισμένες παθήσεις (πχ στο οπίσθιο οστεόφυτο της πτέρνας) ενώ σε άλλες καταγράφουν μέχρι στιγμής μεγάλο αριθμό επιπλοκών. Σε κάθε περίπτωση η εμπειρία και η γνώση της τεχνικής απο τον χειρουργό παίζει μεγάλο ρόλο.
Πόσο καιρό διαρκεί η ανάρρωση μετά από χειρουργείο στο πόδι;
Εξαρτάται απο πολλους παράγοντες όπως την έκταση του αρχικού προβλήματος και το χειρουργείο που επελέγη. Σε κάθε περίπτωση ο γιατρός παρακολουθεί στενά την μετεγχειρητική πορεία σε επισκέψεις και φτιάχνει ενα ατομικό πλάνο για τον κάθε ασθενή που θα βελτιστοποιήσει το χειρουργικό αποτέλεσμα και το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει την χρήση ναρθηκων, φυσικοθεραπείας ή ειδικών ασκήσεων-όλα προσαρμοσμένα στις ανάγκες του εκάστοτε ασθενούς.
Στην κλινική ο εξειδικευμένος στην χειρουργική του άκρου ποδός ορθοπεδικός Δρ Βασίλειος Οικονομούλας είναι διαθέσιμος να απαντήσει σε οποιαδήποτε ερώτημα έχετε σχετικά με προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζετε στα πόδια σας.
