Εισαγωγή
Είναι μία από τις συχνότερες παθήσεις του ώμου. Με τον όρο οστεοαρθρίτιδα
περιγράφεται η κατάσταση της άρθρωσης όταν υπάρχουν βλάβες του αρθρικού χόνδρου. Η
άρθρωση του ώμου αποτελείται από την κεφαλή του βραχιονίου και την ωμογλήνη. Οι
αρθρικές επιφάνειες είναι λείες καθώς επικαλύπτονται από στρώμα χόνδρου που
διευκολύνει την ομαλή κινητικότητα και λειτουργία της άρθρωσης. Με την αύξηση της
ηλικίας και λόγω χρόνιας καταπόνησης ο αρθρικός χόνδρος φθείρεται και οι αρθρικές
επιφάνειες παύουν να είναι λείες και ομαλές. Αυτές οι ανατομικές αλλοιώσεις προκαλούν
μία φλεγμονώδη αντίδραση της περιοχής που έχει σαν αποτέλεσμα τον πόνο και την
απώλεια κινητικότητας του ώμου.
Συμπτώματα
Τα κυριότερα συμπτώματα είναι ο πόνος και η απώλεια της κινητικότητας. Ο πόνος
επιδεινώνεται κυρίως κατά την κίνηση του ώμου ενώ συνήθως υφίεται στην ηρεμία. Σε
προχωρημένο στάδιο οστεοαρθρίτιδας ο πόνος μπορεί να εμφανίζεται και στην ηρεμία
ακόμα και κατά τη διάρκεια της νυχτερινής ανάπαυσης. Σύνηθες σύμπτωμα είναι ακόμα η
προοδευτική επιδείνωση της κινητικότητας του ώμου που έχει ως αποτέλεσμα τον
περιορισμό της λειτουργικότητας των ασθενών και την αδυναμία εκτέλεσης των
καθημερινών τους δραστηριοτήτων.
Διάγνωση
Η κλινική εξέταση και το λεπτομερές ιστορικό είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τη διάγνωση
της πάθησης. Συνήθως ο χρόνιος πόνος που σταδιακά επιδεινώνεται αποτελεί την πρώτη
ένδειξη υπάρξεως οστεοαρθρίτιδας. Ο απλός ακτινογραφικός έλεγχος συνήθως
επιβεβαιώνει την ύπαρξη της νόσου. Ιδιαίτερα χρήσιμη είναι η μαγνητική τομογραφία που
αποκαλύπτει την ύπαρξη συνοδών παθολογικών αλλοιώσεων κυρίως στους μύες και στους
τένοντες του στροφικού πετάλου. Αυτές είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διαγνωσθούν για την
επιλογή της κατάλληλης θεραπευτικής αντιμετώπισης.
Θεραπεία
Στόχος της θεραπείας είναι η προσπάθεια ανακούφισης του ασθενούς από τον πόνο και
από την φλεγμονή της περιοχής. Σε αρχικά στάδια της νόσου αυτό μπορεί να επιτευχθεί
συντηρητικά μέσω στοχευμένης φαρμακευτικής αγωγής με μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη
φάρμακα. Άλλες μέθοδοι όπως η ηλεκτροθεραπεία, η εφαρμογή ψυχρών ή θερμών
επιθεμάτων και ο βελονισμός μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση
μυϊκών συσπάσεων και για την βελτίωση της κινητικότητας του ώμου με αρκετά καλά
αποτελέσματα. Σε πιο προχωρημένα στάδια οστεοαρθρίτιδας η ενέσιμη χορήγηση
υαλουρονικού οξέος ή η αυτόλογη θεραπεία με εγχύσεις πλάσματος εμπλουτισμένου σε
αιμοπετάλια (ΑCP-PRP) παρουσιάζουν πολύ καλά αποτελέσματα. Συγκεκριμένα βοηθούν στη λείανση των αρθρικών επιφανειών έτσι ώστε οι ασθενείς ανακουφίζονται από τον πόνο
ενώ βελτιώνεται και η κινητικότητα της άρθρωσης.
Χειρουργική αντιμετώπιση
Σε ιδιαίτερα προχωρημένα στάδια οστεοαρθρίτιδας που η συντηρητική θεραπεία δεν έχει
επιτύχει τα επιθυμητά αποτελέσματα η αρθροπλαστική ώμου αποτελεί τη μέθοδο εκλογής
για την οριστική αντιμετώπιση του προβλήματος και την οριστική ανακούφιση του
ασθενούς από τον πόνο. Κάθε ασθενής αντιμετωπίζεται εξατομικευμένα έτσι ώστε από ένα
πλήθος μοσχευμάτων να επιλεχθεί το ιδανικό βάσει της ηλικίας, των ανατομικών
χαρακτηριστικών και των επιθυμητών δραστηριοτήτων του κάθε ασθενούς. Η εξέλιξη των
χειρουργικών τεχνικών είναι πλέον τέτοια που επιτρέπει την τοποθέτηση των υλικών της
αρθροπλαστικής με ελάχιστα επεμβατικό τρόπο και ελάχιστη απώλεια οστού κατά την
επέμβαση. Επίσης μέσω μοντέρνων συστημάτων τοποθέτησης των μοσχευμάτων είναι
δυνατή η εξατομικευμένη επιλογή υλικών ανάλογα με τα ιδιαίτερα ανατομικά
χαρακτηριστικά κάθε ασθενούς.
Η αρθροπλαστική ώμου πρόκειται για μία χειρουργική επέμβαση κατά την οποία γίνεται
αντικατάσταση της κατεστραμμένης από την φθορά άρθρωσης του ώμου με τεχνητή που
αποτελείται από τεχνητά προθέματα. Η επέμβαση πραγματοποιείται υπό γενική
αναισθησία και διαρκεί περίπου 90-120 λεπτά. Ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και
απαιτήσεις των ασθενών χρησιμοποιούνται κατά κύριο λόγο 2 τύποι προθέσεων.
- Σε περίπτωση που το στροφικό πέταλο του ώμου είναι ανέπαφο πραγματοποιείται
ανατομική αρθροπλαστική του ώμου κατά την οποία τα αλλοιωμένα τμήματα της
άρθρωσης αφαιρούνται και τοποθετούνται τεχνητά. Η ανατομική αρθροπλαστική
μπορεί να είναι ολική ή ημιολική όταν ένα μόνο τμήμα της άρθρωσης αφαιρείται
και αντικαθίσταται. - Σε περίπτωση που το στροφικό πέταλο δεν είναι υγιές και οι αλλοιώσεις δεν
μπορούν να αντιμετωπιστούν τότε γίνεται ανάστροφη αρθροπλαστική κατά την
οποία γίνεται αντικατάσταση της άρθρωσης με τέτοιο τρόπο ώστε να μετατοπιστεί
το κέντρο στροφής και να δημιουργηθεί ένα υπομόχλιο ώστε η κινητικότητα της
άρθρωσης να στηρίζεται κυρίως στον υγιή δελτοειδή μυ ανεξαρτήτως της
κατάστασης του στροφικού πετάλου.
Ο χρόνος αποκατάστασης μετά από αρθροπλαστική ώμου είναι στη πλέον σύγχρονη
ιατρική συγκρίσιμος με αυτόν του ισχίου και του γόνατος. Οι μελέτες δείχνουν 90-95%
επιτυχία χωρίς αναθεώρηση μοσχεύματος δηλαδή επαναληπτικό χειρουργείο έως και 15
χρόνια μετεγχειρητικά. Εξίσου σημαντική με το χειρουργείο είναι η μετεγχειρητική
φροντίδα ώστε να υπάρξουν καλά αποτελέσματα κινητικότητας. Συνήθως αποφεύγεται η
χρήση νάρθηκα ενώ προωθείται η πρώιμη κινητοποίηση του ώμου. Αυτό γίνεται με τη
βοήθεια ισομετρικών φυσιοθεραπευτικών ασκήσεων που ξεκινούν σχεδόν αμέσως μετά
την επέμβαση. Με το σωστό πρόγραμμα αποκατάστασης οι ασθενείς αποκτούν
ικανοποιητικό εύρος κίνησης του ώμου με πλήρη μυϊκή ενδυνάμωση σε περίπου 3 μήνες
μετά το χειρουργείο.
