Πρόκειται για κοινή πάθηση της σπονδυλικής στήλης. Εντοπίζεται συχνότερα στην μέση (οσφυϊκή
μοίρα σπονδυλικής στήλης) και στον αυχένα (αυχενική μοίρα). Υπολογίζεται πως 1-3% του πληθυσμού
παρουσιάζεται ετησίως με συμπτωματική κήλη δίσκου, γενικά είναι πιο συχνή στους άνδρες και σε
ηλικίες 30-50 ετών.
Τι είναι ο μεσοσπονδύλιος δίσκος;
Ο δίσκος είναι ένα "μαξιλαράκι" που βρίσκεται ανάμεσα στους σπόνδυλους. Αποτελείται από μια
κεντρική ζελατινώδη ουσία τον πηκτοειδή πυρήνα ο οποίος είναι πλούσιος σε νερό και μαζί με τα άλλα
συστατικά του(κολλαγόνο τύπου 2, κύτταρα ομοιάζοντα με χονδροκύτταρα, πρωτεογλυκάνες )
προσδίδουν στο δίσκο εξαιρετική ελαστικότητα και αντοχή σε πιέσεις. Περιφερικά αποτελείται από
συγκεντρικά διατεταγμένες ίνες κολλαγόνου που βρίσκονται υπό τάση από τον πυρήνα, τον λεγόμενο
ινώδη δακτύλιο. Ο δίσκος με το βάρος συμπιέζεται ή διατείνεται και τελικά επανακτά το αρχικό σχήμα
του απορροφώντας τα φορτία που δέχεται η σπονδυλική στήλη και υποβοηθώντας στις κινήσεις της
(κάμψη, έκταση).
Πώς και γιατί προκαλείται η κήλη του;
Με την πάροδο του χρόνου ο δίσκος φυσιολογικά χάνει μεγάλο μέρος του υγρού του, γίνεται λιγότερο
ελαστικός και ο πυρήνας του συρρικνώνεται. Έτσι χαλαρώνει η τάση που ασκείται στον δακτύλιο με
αποτέλεσμα να υφίσταται διάσπαση και ο πυρήνας να ωθείται προς τα έξω. Τα συμπτώματα
προκαλούνται από την πίεση των παρακείμενων νεύρων ή του νωτιαίου μυελού καθώς και από την
δημιουργία φλεγμονής στην περιοχή. Άλλα σπανιότερα αίτια κήλης του δίσκου είναι ο τραυματισμός,
ορισμένες παθήσεις του συνδετικού ιστού καθώς και συγγενείς παθήσεις.
Η φυσιολογική διαδικασία εκφύλισης του δίσκου ποικίλει χρονικά από άτομο σε άτομο υπάρχουν όμως
παράγοντες που προδιαθέτουν σε εμφάνιση κήλης:
- Γενετικοί
- Κάπνισμα (θεωρείται υπεύθυνο για την παροχή λιγότερου οξυγόνου στον δίσκο με συνέπεια
την ταχύτερη εκφύλισή του) - Επαναλαμβανόμενες υψηλές πιέσεις (πχ σε εργασίες που απαιτούν συνεχές σκύψιμο ή
σήκωμα αντικειμένων) ή δονήσεις (μακροχρόνια πολύωρη οδήγηση όπως για παράδειγμα
οδηγοί φορτηγών) στην σπονδυλική στήλη - Παχυσαρκία (οσφυϊκή κήλη)
- Άσκηση απότομης μεγάλης πίεσης με κακή θέση της σπονδυλικής στήλης
- Καθιστική ζωή
Τι συμπτώματα παρουσιάζει κάποιος με κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου;
Πολλές περιπτώσεις κήλης δίσκου είναι ασυμπτωματικές και ανακαλύπτονται σε τυχαίο απεικονιστικό
έλεγχο. Στις περιπτώσεις όπου υπάρχει πίεση νεύρου ή του νωτιαίου μυελού τα συμπτώματα
εμφανίζονται ανάλογα με την θέση της κήλης στην σπονδυλική στήλη στον αυχένα-άνω άκρο (ή άκρα)
και την μέση-κάτω άκρο (ή άκρα) και είναι τα εξής:
- Πόνος: Χαρακτηρίζεται ως οξύς ή καυστικός και διατρέχει το άνω ή κάτω άκρο σε ορισμένες
κινήσεις, κατά το βήχα ή φτάρνισμα. Σε κήλη της οσφυϊκής μοίρας ο πόνος στην μέση
(οσφυαλγία) ακολουθείται συχνά (περίπου μετά από μία εβδομάδα) από την εμφάνιση
ισχιαλγίας δηλαδή πόνου που ακτινοβολεί κατά μήκος του κάτω άκρου μέχρι το άκρο πόδι. - Μυική αδυναμία
- Μούδιασμα, αίσθημα μυρμηγκιάσματος
Μια πολύ σοβαρή και ευτυχώς σπάνια κατάσταση είναι η ιππουριδική συνδρομή σε μεγάλη κήλη
δίσκου όπου ασκείται πίεση στην ιππουρίδα (νευρικές ρίζες στην ουρά του νωτιαίου μυελού).
Χαρακτηρίζεται από απώλεια ούρων και κοπράνων, οσφυοϊσχιαλγία, κινητική αδυναμία και των 2 κάτω
άκρων και υπαισθησία (μούδιασμα) στα μέσα των μηρών και στην περιοχή του περινέου (δίκην σέλας
αλόγου). Είναι επείγουσα κατάσταση που απαιτεί άμεση χειρουργική αποσυμπίεση.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση τίθεται από το ιστορικό και την κλινική εξέταση κατά την οποία γίνεται απαραίτητα
νευρολογική εκτίμηση του ασθενούς (έλεγχος αισθητικότητας, μυϊκής ισχύος και αντανακλαστικών)
και επισφραγίζεται με την απεικόνιση της σπονδυλικής στήλης. Απεικονιστική εξέταση εκλογής
αποτελεί η μαγνητική τομογραφία η οποία δείχνει την ακριβή θέση, το μέγεθος της κήλης καθώς και
την κατάσταση του νωτιαίου μυελού.
Πώς αντιμετωπίζεται;
Στο 90% των ασθενών τα συμπτώματα υποχωρούν σε 4-6 εβδομάδες. Κατά την αρχική φάση
συνίσταται ξεκούραση με ακινητοποίηση (χρησιμοποιείται κολάρο στην αυχενική κήλη) για λίγες μέρες
για να υφεθεί η φλεγμονή. Η φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει απλά αναλγητικά , ΜΣΑΦ (μη
στεροειδή αντιφλεγμονώδη) και μυοχαλαρωτικά. Ο ασθενής ενθαρρύνεται σύντομα να ξεκινήσει ήπια,
ελεγχόμενη φυσική δραστηριότητα που δεν προκαλεί επίταση των συμπτωμάτων. Ακολουθεί
φυσικοθεραπεία η οποία μπορεί να συμπεριλαμβάνει μεταξύ άλλων εφαρμογή- με εναλλαγή- κρύων
και ζεστών επιθεμάτων, μαλάξεις, υπερήχους καθώς και συγκεκριμένες ασκήσεις που θα ενισχύσουν
την σπονδυλική στήλη (πχ για την οσφυϊκή μοίρα ασκήσεις για κοιλιακούς και ραχιαίους μυς). Σε
περίπτωση μη ικανοποιητικής ανταπόκρισης στα παραπάνω γίνεται επισκληρίδια έγχυση κορτιζόνης.
Χειρουργική επέμβαση γίνεται επί αποτυχίας ύφεσης των συμπτωμάτων μετά από 6 εβδομάδες
συντηρητικής αγωγής ή όταν παρατηρείται επιδείνωση της νευρολογικής συμπτωματολογίας όπως της
μυϊκής αδυναμίας. Σε κήλη της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης γίνεται μικροδισκεκτομή, με
μια μικρή τομή και με χρήση μικροσκοπίου αφαιρείται το τμήμα του δίσκου που προκάλεσε τα
συμπτώματα. Στην αυχενική μοίρα διενεργείται δισκεκτομή και σπονδυλοδεσία.
Πηγές
1.Dydyk AM, Ngnitewe Massa R, Mesfin FB. Disc Herniation. [Updated 2020 Apr 22]. In: StatPearls
[Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2020 Jan-. Available from:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441822/
2.Vialle LR, Vialle EN, Suárez Henao JE, Giraldo G. LUMBAR DISC HERNIATION. Rev Bras Ortop.
2015;45(1):17-22. Published 2015 Nov 16. doi:10.1016/S2255-4971(15)30211-1
3.Sharrak S, Al Khalili Y. Cervical Disc Herniation. [Updated 2020 Apr 15]. In: StatPearls [Internet].
Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2020 Jan-. Available from:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK546618/
4.InformedHealth.org [Internet]. Cologne, Germany: Institute for Quality and Efficiency in Health Care
(IQWiG); 2006-. Slipped disc: Overview. [Updated 2020 Apr 9]. Available from:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279472/
5.https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/herniated-disk/
6.De Cicco FL, Camino Willhuber GO. Nucleus Pulposus Herniation. [Updated 2020 Mar 25]. In:
StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2020 Jan-. Available from:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK542307/
