Τι είναι η ωλένια νευρίτιδα;
Πρόκειται για το 2ο συχνότερο σύνδρομο παγίδευσης νεύρου μετά το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα. Επηρεάζεται το ωλένιο νεύρο, το οποίο χορηγεί κινητικούς κλάδους για τους περισσότερους μυς του χεριού και ορισμένους μυς του πήχη που συμμετέχουν στον σχηματισμό γροθιάς όπως επίσης και αισθητικούς κλάδους για το 4ο και το μισό 5ο δάκτυλο.
Κατά την πορεία του λοιπόν μπορεί να συμπιεστεί και να φλεγμάνει σε διάφορα σημεία – συχνότερη τέτοια θέση είναι στην έσω μεριά του αγκώνα στην λεγόμενη ωλένια αύλακα. Η αύλακα αυτή σχηματίζεται απο την παρατροχίλια απόφυση (ενα εξόγκωμα του βραχιόνιου οστου) και το ωλέκρανο (ανω τμήμα της ωλένης). Σε αυτή τη θέση το νεύρο βρίσκεται ακριβώς κάτω από το δέρμα και καλύπτεται μονο απο εναν σύνδεσμο (μια ταινία συνδετικού ιστού). Είναι συχνό φαινόμενο το αίσθημα της ηλεκτρικής εκκένωσης όταν ο αγκώνας μας ακουμπήσει κάπου σε αυτό το σημείο.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κίνδυνου για την εμφάνισή της;
Παράγοντες κίνδυνου που μπορεί να προκαλεσουν συμπίεση ή τριβή στην περιοχή του αγκώνα είναι οι εξής :
- Προηγούμενο κάταγμα αγκώνα
- Χρόνια τριβή απο συγκεκριμένη θέση του αγκώνα (πχ τοποθέτησή του σε γραφείο για εργασία με Η/Υ)
- Επαναλαμβανόμενη κάμψη του
- Υπερτροφία παρακείμενων μυών
- Οστεόφυτα λόγω οστεοαρθρίτιδας
- Κύστεις στην περιοχή
Τι συμπτώματα έχει ένας ασθενής;
Αρχικά ο ασθενής αναφέρει αιμωδίες (μυρμηγκιάσματα) στο 4ο και 5ο δάχτυλο όταν εκτελεί κινήσεις που απαιτούν τον αγκώνα σε κάμψη (πχ όταν παίρνει τηλέφωνο). Πολλές φορές αυτό το σύμπτωμα τον ξυπνά το βράδυ λόγω θέσης του αγκώνα στον ύπνο για να ξεμουδιάσει το χέρι. Επίσης εμφανίζεται πόνος στα ίδια δάχτυλα όπως και στην έσω μεριά του πήχη και σε προχωρημένη νόσο μυϊκή αδυναμία που εμποδίζει τον ασθενή στη διενέργεια λεπτών κινήσεων (πχ να γράψει). Το χέρι τελικά καταλήγει να λαμβάνει χαρακτηριστική θέση (γαμψό χέρι) λόγω ατροφίας των μυών (μη αναστρέψιμη κατάσταση).
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση γίνεται με την λήψη ιστορικού, την κλινική εξέταση και ορισμένες παρακλινικές εξετάσεις. Πρώτο μέλημα ειναι η εντόπιση της θέσης της πίεσης του νεύρου. Κατά την εξέταση ο γιατρός ελέγχει την μυική ισχύ και την λειτουργία του νεύρου- εδώ οι νευροφυσιολογικές μελέτες δίνουν πολύτιμες πληροφορίες. Πρόκειται για εξετάσεις με τις οποίες ελέγχονται η λειτουργία του νεύρου (NCS) και η βλάβη που τυχόν έχουν υποστεί οι μυς (ηλεκτρομυογράφημα). Τα νεύρα λειτουργούν σαν τα ηλεκτρικά καλώδια, μεταφέρουν σήματα απο τον εγκέφαλο στους μυς. Για τον έλεγχο του νεύρου γίνεται ερεθισμός του και μετράται ο χρόνος μεταφοράς του σήματος δηλ ο χρόνος απάντησης στο ερέθισμα. Τα αποτελέσματα αυτών των τεστ αποτελούν προγνωστικό δείκτη ανάρρωσης σε περίπτωση επιλογής χειρουργείου. Ακτινογραφία του αγκώνα μπορεί να δειξει πιθανή παθολογία των οστών (πχ αρθρίτιδα).
Συντηρητική ή χειρουργική θεραπεία;
Σε ήπια και πιθανώς μέτριας έντασης νόσο εφαρμόζεται συντηρητική θεραπεία για τον περιορισμό του πόνου και της φλεγμονής με:
- Λήψη ΜΣΑΦ (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη)
- Τροποποίηση της θέσης του αγκώνα σε δραστηριότητες που ερεθίζουν το νεύρο (πχ χρήση Η/Υ)
- Χρήση κάποιου υποστηρικτικού μέσου για ευθειασμό του αγκώνα το βράδυ.
Αυτή η προσέγγιση μπορεί να περιορίσει τα συμπτώματα στο 50% των ασθενών. Σε περίπτωση μη ύφεσης των συμπτωμάτων μετά από περίοδο μηνών ή σε εξαρχής σοβαρή νόσο γίνεται χειρουργική επέμβαση με περιοχική αναισθησία του άνω άκρου. Οι χειρουργικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται είναι οι εξής:
- In situ (επιτόπια) αποσυμπίεση του νεύρου: Γίνεται διάνοιξη της οροφής του νεύρου (ανοιχτά ή ενδοσκοπικά) και αποσυμπίεσή του
- Επικονδυλεκτομή: Αφαιρείται μέρος της παρατροχίλιας απόφυσης κι έτσι μειώνεται η πίεση του νεύρου με την ήπια ολίσθησή του στη νέα λεία επιφάνεια που δημιουργείται
- Μετάθεση του νεύρου απο την έσω μεριά του αγκώνα στην πρόσθια επιφάνεια: Αποφεύγεται η πίεση όταν κάμπτεται ο αγκώνας.
Η επιλογή του τύπου της επέμβασης γίνεται απο τον έμπειρο χειρουργό ανάλογα με τον ασθενή. Τα αποτελέσματά τους θεωρούνται εξίσου καλά ανεξαρτήτως τεχνικής. Μετεγχειρητικά μπορεί να απαιτηθεί στήριξη του αγκώνα με νάρθηκα για κάποιες εβδομάδες (ο χρόνος ποικίλει ανάλογα με τον τύπο της επέμβασης που επιλέχθηκε) ενώ η φυσικοθεραπεία θα βοηθήσει στην ενδυνάμωση των μυών και την κινητικότητα. Ο βαθμός και ο χρόνος της ανάρρωσης εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από την βλάβη που έχει υποστεί το νεύρο ή οι μύες.
Πηγές:
1.Andrews K, Rowland A, Pranjal A, Ebraheim N. Cubital tunnel syndrome: Anatomy, clinical presentation, and management. J Orthop. 2018;15(3):832‐836. Published 2018 Aug 16. doi:10.1016/j.jor.2018.08.010
2.https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/ulnar-nerve-entrapment-at-the-elbow-cubital-tunnel-syndrome
3.https://journals.lww.com/jaaos/Fulltext/2017/10000/Cubital_Tunnel_Syndrome__Current_Concepts.10.aspx
4.Kooner S, Cinats D, Kwong C, Matthewson G, Dhaliwal G. Conservative treatment of cubital tunnel syndrome: A systematic review. Orthop Rev (Pavia). 2019;11(2):7955. Published 2019 Jun 12. doi:10.4081/or.2019.7955
5.Βιβλίο: Ορθοπαιδική χειρουργική, Ιωάννης Α. Πουρνάρας