Οι αρθρικές επιφάνειες των οστών καλύπτονται από υαλοειδή αρθρικό χόνδρο. Πρόκειται για μια λεία δομή που επιτρέπει την ομαλή κίνηση των επιφανειών των οστώνμεταξύ τους και τα προστατεύειαπό τις πιέσεις που τους ασκούνται. Αποτελείταιαπόχονδροκύτταρα, κολλαγόνο και πρωτεογλυκάνες (ουσίες που συγκρατούνμεγάλεςποσότητεςνερού), μια σύνθεση που του προσδίδειελαστικότητα και μεγάλη αντοχή. Λόγω του οτι σαν δομήστερείταιαγγείων η αναπλαστική της ικανότηταείναιπολύπεριορισμένη. Σε περίπτωση βλάβης αντικαθίσταται απόινώδη χόνδρο ο οποίος δενέχει τις ίδιες ιδιότητες με τον υαλοειδή με αποτέλεσμα την εμφάνιση συμπτωμάτων και τελικά οστεοαρθρίτιδας. Η βλάβη του χόνδρου μπορεί να συνυπάρχει με βλάβες άλλωνδόμων της άρθρωσηςόπως των μηνίσκων ή των συνδέσμων.

Ποιάείναι τα αίτια που προκαλούνβλάβη στον χόνδρο;

Οι χόνδρινες βλάβες χωρίζονται σε 2 κατηγορίες, στις τραυματικές και στις εκφυλιστικές. Στην πρώτηκατηγορία ανήκουν το τραύμαστο γόνατο που προκαλείάμεσηβλάβη στον χόνδρο, η διαχωριστική οστεοαρθρίτιδα στην οποίαυπάρχειαποκόλληση του χόνδρουλόγωατελούςαιμάτωσηςενόςτμήματος του οστού και η οστεονέκρωση. Στην δεύτερη κατηγορία χαρακτηριστικότερη πάθηση είναι η πρωτοπαθής οστεοαρθρίτιδα- η εκφύλισηοφείλεται σε φυσιολογική φθορά του χόνδρου από τον χρόνο, εδώ επίσης ανήκουν η ρήξη των μηνίσκων, η αστάθεια συνδέσμων της άρθρωσης όπως και η επιγονατιδομηριαία αστάθεια.

Ποιάείναι τα συμπτώματα;

Τα συμπτώματα που παρουσιάζονταιείναι ο πόνος, το οίδημααπόσυλλογήυγρού και η δυσκαμψία. Σε περίπτωση που έχειαποκολληθείτμήμα χόνδρου ή και οστούμπορεί να προκληθείαίσθημακωλύματοςκατά την κίνηση.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση γίνεται από την λήψηιστορικού, την κλινική εξέταση και συμπληρώνεταιαπόαπεικονιστικέςεξετάσειςόπωςη μαγνητική τομογραφία.

 Θεραπεία

Η επιλογή της θεραπείαςγίνεταιέπειτααπόσυζήτηση με τον ασθενή και συνεκτίμησηπολλώνπαραγόντων (μέγεθος και αριθμόςβλαβών, ηλικίαασθενούς, επίπεδοδραστηριότητας, συνυπάρχοντεςτραυματισμοί).

Συντηρητική θεραπεία: Η συντηρητική θεραπεία συνίσταται σε ήπιεςπεριπτώσεις, βοηθά στην ανακούφιση από τα συμπτώματα και περιλαμβάνει ξεκούραση, υποβοήθηση της βάδισης με κάποιοστηρικτικόμέσο, εφαρμογή κρύωνεπιθεμάτωνπάνω στην άρθρωση και φυσικοθεραπεία. Έγχυση ουσιών και συγκεκριμένα υαλουρονικούοξέος και PRP (πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια) βοηθάνε στην ύφεση του πόνου και στην επουλωτικήδιεργασία του χόνδρουαντίστοιχα. Το PRP που είναι πλούσιο σε αυξητικούς παράγοντες,λαμβάνεταιεύκολααπο το αίμα του ίδιου του πάσχοντος με μια τεχνική (φυγοκέντρηση) και εγχύεται κατά την ίδια επισκεψη στη θέση βλάβης.

Έγχυση Βλαστοκυττάρων: Πρόκειται για αρχέγονα κύτταρα τα οποία εχουν τη δυνατότητα να μετατρέπονται σε κύτταρα της περιοχής που τοποθετούνται. Λαμβάνονται απο τον μυελό των οστών ή τον λιπώδη ιστό του ασθενούς και έπειτα απο επεξεργασία εγχύονται στον χόνδρο για να μετατραπούν σε χονδροκύτταρα. Εκτός απο την αναγεννητική αυτή δράση έχουν και αντιφλεγμονώδη.

Χειρουργικήθεραπεία:Αυτό που πρέπει να τονιστεί είναι πως για να έχεινόημα οποιαδήποτεεπέμβαση στον χόνδροπρέπει το περιβάλλονστο οποίο θα επουλωθεί να είναι σταθερό με την έννοια πως δεν θα προκαλεί νέους τραυματισμούς. Γι’αυτό επιβάλλεταινα γίνειδιόρθωσητυχόνρήξεωνμηνίσκου, συνδέσμων ή αλλοιώσεων του μηχανικούάξονα με οστεοτομίες. Έχουναναπτυχθείδιάφορεςτεχνικές που στόχοέχουν την επούλωση ή την αντικατάσταση του χόνδρου. Στην πλειοψηφία τους γίνονταιαρθροσκοπικά με μικρέςτομές και χρήσηειδικήςκάμεραςκαι εργαλείων, μιας τεχνικής που λόγω της ελάχιστης επεμβατικότητάς της φέρει πολλά πλεονεκτήματα. Ωστόσο υπάρχουν και περιπτώσεις που απαιτείται ανοιχτή τομή.

  • Αρθροσκοπικός καθαρισμός άρθρωσης (debriment): Γίνεται αφαίρεση αποκολληθέντων τμημάτων που εμποδίζουν την κίνηση και ομαλοποίηση της επιφάνειας του τραυματισμένου χόνδρου. Προκαλεί παροδική ύφεση των συμπτωμάτων.
  • Τεχνική μικροκαταγμάτων (ΜF):Αυτή η ελάχισταεπεμβατική μέθοδος έπεται του αρθροσκοπικού καθαρισμού και γίνεταισε νέουςασθενείς με μικρέςβλάβες. Δημιουργούνταιοπές με ειδικά αιχμηρά εργαλεία στη θέση της βλάβηςμέχρι το οστό που βρίσκεταικάτωαπότο χόνδρο (υποχόνδριο) το οποιο επικοινωνεί με τον μυελό των οστών. Το αίμα που θα έρθειαπό τον μυελόπεριέχειμεσεγχυματικάκύτταρα τα οποία θα δημιουργήσουννέοχόνδρο. Παραλλαγήαυτής της τεχνικής (AMIC)συνδυάζει την τεχνικήμικροκαταγμάτων με την τοποθέτηση ειδικώνμεμβρανώνκολλαγόνου στις θέσεις των οπών οι οποίες ενισχύουν την επιδιόρθωση.
  • Μεταμόσχευσηαυτόλογωνχονδροκυττάρων (ACI): Πρόκειται για επέμβαση 2 σταδίων.Αρχικά λαμβάνονται αρθροσκοπικάχονδροκύτταρα από ένα μέρος της άρθρωσης του ασθενούς που δεν φορτίζεται (δεν δέχεται πίεση δηλ) τα οποία στέλνονται σε εργαστήριο οπουκαι καλλιεργούνται για 5-6 εβδομάδες. Τα νέα κύτταρα που δημιουργούνται τοποθετούνται κατά το δεύτερο στάδιο με ανοιχτή τομή στη θέση βλάβης. Τελευταία η βελτίωση της τεχνικής την εχει καταστήσει δυνατή σε ένα μόνο στάδιο.
  • Μεταμόσχευση οστεοχόνδρινουαυτομοσχεύματος (OAT):Με αυτήν την τεχνική ένα μικρό κυλινδρικό τμήμα χόνδρου μαζί με υποχόνδριο οστό (4-8 mm) αφαιρείται από μέρος της άρθρωσης του ασθενούς που δεν φορτίζεται και τοποθετείται ακολούθως στη θέση βλάβης.Οταν λαμβάνονται περισσότερα από ένα τέτοια τμήματα η τεχνική καλείται πλαστική δίκην μωσαϊκού.
  • Μεταμόσχευσηοστεοχόνδρινουαλλομοσχεύματος (OCA): Εάν η βλάβη του χόνδρου είναι πολύ μεγάλη αυτό καθιστά απαγορευτική τη χρήση μοσχεύματος από τον ίδιο τον ασθενή, έτσιλαμβάνεται οστεοχόνδρινο μόσχευμα από δότη.Μετά από κατάλληλη προετοιμασία στο εργαστήριο (αποστείρωση, έλεγχος για μεταδοτικά νοσήματα) γίνεται ακριβής προσαρμογή και τοποθέτησή του στο σημείο βλάβης.

Μετεγχειρητικά για να επουλωθεί ο χόνδρος αποφεύγεται η φόρτιση της άρθρωσης συνήθως με χρήση πατερίτσας κατά τις πρώτες εβδομάδες ενώ συστήνεται και φυσικοθεραπεία που βοηθά στην κινητικότητα της άρθρωσης και στην ενδυνάμωσή της. Η πλήρης ανάρρωση χρειάζεται μήνες.

Πηγές:

1.Chimutengwende-Gordon M, Donaldson J, Bentley G. Current solutions for the treatment of chronic articular cartilage defects in the knee. EFORT Open Rev. 2020;5(3):156‐163. Published 2020 Mar 2. doi:10.1302/2058-5241.5.190031

2.https://orthoinfo.aaos.org/en/treatment/articular-cartilage-restoration

3.Falah M, Nierenberg G, Soudry M, Hayden M, Volpin G. Treatment of articular cartilage lesions of the knee. Int Orthop. 2010;34(5):621‐630. doi:10.1007/s00264-010-0959-y

4.Richter DL, Schenck RC Jr, Wascher DC, Treme G. Knee Articular Cartilage Repair and Restoration Techniques: A Review of the Literature. Sports Health. 2016;8(2):153‐160. doi:10.1177/1941738115611350