Αποτελεί την πιο συχνή περιφερική πιεστική νευροπάθεια. Προκαλείται από την πίεση του μέσου νεύρου κατά την διέλευσή του από τον καρπιαίο σωλήνα. Έχει επιπολασμό 4-5 % στον γενικό πληθυσμό ο οποίος αυξάνει με την ηλικία και είναι συχνότερο στις γυναίκες.
Τι είναι ο καρπιαίος σωλήνας και πώς προκαλείται αυτό το σύνδρομο;
Ο καρπιαίος σωλήνας είναι ένας οστεοϊνώδης σχηματισμός που από πάνω αφορίζεται από μια ταινία συνδετικού ιστού (εγκάρσιος σύνδεσμος) και από κάτω από τα οστά του καρπού. Μέσα από τον σωλήνα περνά το μέσο νεύρο και οι τένοντες των καμπτηρών μυών του χεριού. Το μέσο νεύρο νευρωνει αισθητικά την παλαμιαία επιφάνεια του αντίχειρα, δείκτη, μέσου και μισού παράμεσου και κινητικά τους μυς του αντίχειρα. Οποιαδήποτε μείωση του χώρου του σωλήνα (πχ απο οίδημα) μπορεί να οδηγήσει σε πίεση του μέσου νεύρου και εμφάνιση χαρακτηριστικής συμπτωματολογίας στην περιοχή νεύρωσής του.
Ποιά είναι τα συμπτώματα;
Ένα σύνηθες αρχικό σύμπτωμα το οποίο παρατηρεί ο ασθενής είναι η ενοχλητική βραδινή έγερση επειδή το χέρι του μουδιάζει και πρέπει να το κουνήσει για να το επαναφέρει. Αιμωδίες (μυρμηγκιασματα), απώλεια αισθητικότητας και πόνος στα 4 πρώτα δάχτυλα εμφανίζονται αρχικά περιοδικά όπως επίσης και μια αιφνίδια αίσθηση σαν ηλεκτρική εκκένωση. Ο πόνος μπορεί να διατρέχει τον πήχη και να φτάνει μέχρι τον ώμο και σε πιο προχωρημένα στάδια ο ασθενής να παραπονιέται για μυϊκή αδυναμία (δεν μπορεί να κάνει λεπτές κινήσεις ή του πέφτουν πράγματα).
Ποιά είναι η αιτιολογία του συνδρόμου;
Πολλές φορές δεν ανευρίσκεται συγκεκριμένο αίτιο (χαρακτηρίζεται ιδιοπαθές)- παρόλα αυτά υπάρχουν αρκετοί προδιαθεσικοί παράγοντες:
- Κληρονομικοί που σχετίζονται με την ανατομία της περιοχής (μικρότερος σωλήνας)
- Επαναλαμβανόμενες κινήσεις (πχ σε χειρωνακτικές εργασίες) ή δραστηριότητες που απαιτούν μεγάλη και παρατεταμένη κάμψη ή έκταση του καρπού
- Εγκυμοσύνη (εμφανίζεται οίδημα)
- Άλλα: Σακχαρώδης διαβήτης, παθήσεις θυρεοειδούς, ρευματοειδής αρθρίτιδα, μεταβολικές νόσοι, τραύμα
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Το ιστορικό και η κλινική εξέταση συμπληρώνονται με νευροφυσιολογικές μελέτες. Πρόκειται για εξετάσεις με τις οποίες ελέγχονται η λειτουργία του νεύρου (NCS) και η βλάβη που τυχόν έχουν υποστεί οι μυς (ηλεκτρομυογράφημα). Τα νεύρα λειτουργούν σαν τα ηλεκτρικά καλώδια, μεταφέρουν σήματα απο τον εγκέφαλο στους μυς. Για τον έλεγχο του νεύρου γίνεται ερεθισμός του και μετράται ο χρόνος μεταφοράς του σήματος δηλ ο χρόνος απάντησης στο ερέθισμα. Τα αποτελέσματα αυτών των τεστ αποτελούν προγνωστικό δείκτη ανάρρωσης σε περίπτωση επιλογής χειρουργείου. ‘Αλλες εξετάσεις που μπορεί να χρησιμοποιηθούν είναι ο υπέρηχος ή και η ακτινογραφία.
Θα χρειαστώ χειρουργείο;
Σε έγκαιρη διάγνωση και ήπια συμπτωματολογία εφαρμόζεται συντηρητική θεραπεία :
- Ακινητοποίηση καρπού και αποφυγή δραστηριοτήτων που τον επιβαρύνουν. Προτείνονται συγκεκριμένες ασκήσεις που βοηθούν το νεύρο να “γλιστρά ” πιο εύκολα στον στενωμένο χώρο
- Λήψη ΜΣΑΦ (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη)
- Έγχυση κορτιζόνης στον καρπιαίο σωλήνα για ύφεση της φλεγμονής. Μπορεί να καθυστερήσει το χειρουργείο εως και ένα χρόνο.
Σε περίπτωση αποτυχίας της συντηρητικής θεραπείας σε περίοδο μέχρι και 6 μήνες ή προχωρημένη νόσο γίνεται χειρουργική επέμβαση με τοπική συνήθως αναισθησία ανοιχτά ή ενδοσκοπικά με στόχο την αποσυμφόρηση του σωλήνα:
- Στην ανοιχτή μέθοδο γίνεται μια τομή λίγων εκατοστών στην παλάμη μέσω της οποίας γινεται διάνοιξη του εγκάρσιου συνδέσμου (της οροφής δηλ του σωλήνα)
- Στην ενδοσκοπική μέθοδο γίνονται 2 μικρότερες τομές μέσω τον οποίων περνούν μια μικροσκοπική κάμερα που δείχνει στον χειρουργό τον σύνδεσμο και ενα ειδικό νυστέρι που όπως και στην ανοιχτή μέθοδο διατέμνει την οροφή.
Ο σύνδεσμος επουλώνεται μόνος του αλλά η διεύρυνση του χώρου και η αποσυμπίεση του νεύρου εχει επιτευχθή. Μεταξύ των 2 μεθόδων όσον αφορά στην μακροχρόνια αποτελεσματικότητα δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές, στην αρθροσκοπική μέθοδο όμως ο ασθενής επανέρχεται στις δραστηριότητες του μια εβδομάδα νωρίτερα.
Συνηθέστερες επιπλοκές μετα την επέμβαση ειναι η δημιουργία ουλής και ο πόνος. Αμέσως μετά την επέμβαση ο ασθενής ενθαρρύνεται να κινεί τα δάχτυλά του και να κρατά το χέρι ψηλά για να μειωθεί το οίδημα και η δυσκαμψία. Ο ασθενής επανέρχεται στις δραστηριότητές του μέσα σε 2 εβδομάδες κατα μέσο όρο ενώ πλήρης μετεγχειρητική ανάρρωση μπορεί να διαρκέσει μήνες (εξαρτάται από την κατάσταση του νεύρου όπως αναδείχθηκε στις ηλεκτροφυσιολογικές μελέτες). Φυσικοθεραπεία και χρήση ναρθηκα συστήνονται σε αυτήν την περίοδο. Η επανεμφάνιση του συνδρόμου ειναι σπάνια.
Πηγές:
1.Wipperman J, Goerl K. Carpal Tunnel Syndrome: Diagnosis and Management. Am Fam Physician. 2016;94(12):993‐999.
2.Genova A, Dix O, Saefan A, Thakur M, Hassan A. Carpal Tunnel Syndrome: A Review of Literature. Cureus. 2020;12(3):e7333. Published 2020 Mar 19. doi:10.7759/cureus.7333
3.https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/carpal-tunnel-syndrome/
4.Βιβλίο: Lippincott’s primary care orthopaedics (2nd edition)